Wie handhaaft de afnameplicht Wbtv?

De afnameplicht is in eerste instantie in de Wet beëdigde tolken en vertalers opgenomen om de kwaliteit van tolk- en vertaaldiensten in het kader van het straf- en vreemdelingenrecht te waarborgen. Maar het instrument kent ook voordelen voor beëdigde tolken en vertalers. Artikel 28 Wbtv herbergt voor hen namelijk een grotere kans op opdrachten in het kader van straf- en vreemdelingenrecht dan wanneer zij niet beëdigd zijn. De afnameplicht in veel aanbesteedde contracten versterkt dat effect.

Handhaving

De handhaving van de afnameplicht is niet strikt belegd bij één instantie. Uitgangspunt is dat justitiële instanties als gerechten, het Openbaar Ministerie, de IND en de Nationale politie de wet naleven. Daarnaast werd bij inwerkingtreding van de Wbtv aangenomen dat de advocatuur als waakhond zou optreden. Indien de afnameplicht niet werd nageleefd of een afwijking onvoldoende gedocumenteerd zou zijn, zouden advocaten dat in beroepsprocedures inbrengen. Inmiddels is er ook enige jurisprudentie ontwikkeld die het belang van naleving van de afnameplicht onderstreept.

Initiatieven Bureau Wbtv

Vanuit zijn rol als beheerder van het Rbtv hecht ook de Raad voor Rechtsbijstand aan goede werking van dit mechanisme. Hoewel het ministerie geen bevoegdheden op dit terrein aan de Raad heeft toegekend, heeft Bureau Wbtv de afgelopen jaren verschillende initiatieven genomen gericht op naleving van artikel 28 Wbtv:

• Opdrachtgevende instanties zijn bij herhaling en langs verschillende kanalen geïnformeerd over de werking van de wet en de afnameplicht in het bijzonder. Te denken valt aan aparte nieuwsbrieven voor afnemers, voorlichting op de Wbtv-website, periodiek overleg met tolkencoördinatoren, scholing aan medewerkers die met tolken en vertalers werken, etc.
• Bureau Wbtv verzamelt en publiceert jurisprudentie over artikel 28 Wbtv.
• De Raad roept voortdurend alle betrokkenen op om vermeende afwijkingen te melden. Om ze te onderzoeken, zijn wel voldoende specifieke gegevens nodig.
• Deze oproep geldt niet alleen de wettelijke afnameplicht, maar ook de overeenkomsten voor tolk- en vertaaldiensten in het kader van gesubsidieerde rechtsbijstand. Met andere overeenkomsten heeft de Raad voor Rechtsbijstand géén betrokkenheid en bemoeienis. Desgevraagd blijven de persoonsgegevens van de melder anoniem.
• Bureau Wbtv zet concrete signalen altijd uit bij de betreffende instantie en koppelt de bevindingen terug aan degene die ze aanbracht.
• Indien een ongeoorloofde afwijking wordt vastgesteld, dringt Bureau Wbtv aan op zorgvuldiger naleving van de afnameplicht en biedt het aan de werking van artikel 28 Wbtv nader te komen toelichten.
• De Raad voor Rechtsbijstand heeft de advocatuur herhaaldelijk geïnformeerd over artikel 28 Wbtv.
• Ook heeft hij het ministerie van Justitie en Veiligheid verzocht het belang van de instrumenten uit de Wbtv te benadrukken. De Staatssecretaris heeft eind 2013 alle justitie-afnemers aangeschreven over de uitvoering van de wet en het belang van de afnameplicht.

De afgelopen jaren heeft Bureau Wbtv een aantal keren signalen ontvangen over het niet-naleven van de afnameplicht. Wij hebben hiernaar onderzoek gedaan. Per saldo is op honderdduizenden tolk- en vertaalopdrachten per jaar slechts in een handvol gevallen vastgesteld dat de afnameplicht niet is nageleefd door een fout. In andere gevallen was er een (logische) verklaring voor het niet inzetten van een registertolk of -vertaler.

Uiteraard zijn alle en dus ook incidentele afwijkingen van de afnameplicht ongewenst. Daarom blijft dit aspect onze aandacht houden. Concrete situaties waarbij sprake is of lijkt van onbedoelde afwijkingen van de afnameplicht kunnen worden gemeld bij Bureau Wbtv. Hier vindt u meer informatie over hoe u dit kunt doen.