Landelijk profiel van eindcompetenties vertalen hbo-opleidingen Vertalen en Tolken Nederland
vastgesteld PSTEVIN mei 2017
De afgestudeerde student is startbekwaam voor de beroepsuitoefening als Vertaler en bezit zodoende de hieronder beschreven competenties. De startbekwame vertaler kan:
Vertaalcompetentie
- in de praktijk voorkomende domeinspecifieke bronteksten van uiteenlopende soort, moeilijkheidsgraad en mate van specialisatie nauwkeurig, consistent en zelfstandig vertalen, met gebruikmaking van een scala aan vertaaltechnieken
- bij het vertalen van teksten problemen op het gebied van tekstbegrip en tekstproductie onderkennen en oplossen
- de gekozen oplossingen naar derden verantwoorden en de toegepaste vertaalstrategieën verantwoorden en uitleggen, met gebruikmaking van de hiervoor gangbare metataal
- door andere vertalers vertaalde domeinspecifieke teksten van uiteenlopende tekstsoorten reviseren op basis van vergelijking tussen bron- en doeltekst
Linguïstische en tekstuele competentie
- de brontekst begrijpen door beheersing van de brontaal op ERK-niveau C1 of vergelijkbaar
- de doeltaal consistent gebruiken op ERK-niveau C1 of vergelijkbaar
- de tekstuele conventies van de doeltaal consistent toepassen - met inachtneming van onder andere tekstsoort, tekstfunctie, doelgroep, medium en vormgeving
- een zelfvertaalde tekst van domeinspecifieke aard reviseren en de eindredactie ervan verzorgen met uiterste nauwkeurigheid en zorgvuldigheid
Culturele competentie
- theorieën en principes van interculturele communicatie toepassen
- de cultuurbepaalde eigenheid van teksten in bron- en doeltaal onderkennen
- de regionale en diachrone diversiteit van de bron- en doelcultuur onderkennen
- eigenheid en diversiteit in bron- en doeltaal aan elkaar relateren en in de vertaling tot hun recht laten komen
Zoekstrategieën en onderzoekscompetentie
- lacunes in de eigen kennis (h)erkennen en op snelle en efficiënte wijze aanvullende relevante linguïstische, domeinspecifieke en/of culturele kennis vergaren
- omgaan met de gangbare hulpmiddelen om gegevens te verzamelen met betrekking tot de opdrachtgever, de organisatie en het onderwerp van de te vertalen tekst, om een product te kunnen leveren dat aan de eisen en wensen van de opdrachtgever recht doet.
- strategieën ontwikkelen om hulpmiddelen op efficiënte wijze te gebruiken bij vertaalwerk
- de effectiviteit van zelfgekozen oplossingsstrategieën beoordelen
Technische competentie
- op professionele wijze vertalingen voorbereiden en vervaardigen met gebruikmaking van technische hulpmiddelen, zoals vertaalgeheugens, termextractietools, terminologiebestanden, glossaria en (ver)taalcorpora
- zorgdragen voor efficiënte, kwalitatieve en veilige levering van de geleverde producten aan de opdrachtgever(s), gelet op de eisen van de opdrachtgever en met inachtneming van gegevensbeveiliging
- bepalen welke in het werkveld gangbare soft- en hardware benodigd is en ermee werken
- voor maximale continuïteit in het werkproces zorgdragen om tijdige levering te garanderen
Zakelijke en ondernemingsgerichte competentie
- als werknemer, ondernemer of onderaannemer functioneren in een professionele werkomgeving
- vanuit ondernemerschap zijn eigen werk en/of onderneming positioneren, klanten werven, bedienen en behouden
- zelfstandig probleemsituaties in de beroepspraktijk herkennen en tot een voor alle partijen aanvaardbare oplossing komen
- zelfstandig en in groepsverband een vertaalproces plannen, sturen, ten uitvoer brengen en evalueren
Beroepsethische competentie
- persoonlijke of zakelijke informatie van opdrachtgevers onderkennen en behandelen als vertrouwelijk en met opdrachtgevers en opdrachten discreet, betrouwbaar, integer en met verantwoordelijkheidsbesef omgaan
- op kritische wijze zijn eigen kennis- en vaardigheidsniveau inschatten voor het al dan niet aannemen van een vertaalopdracht
- diensten aanbieden met kennis van de eigen productiesnelheid en kwaliteit
- gangbare gedragscodes voor vertalers relateren aan de eigen praktijk en aldus een eigen professionele ethiek ontwikkelen